De hele praktijk weer spik en span:
NT 18 | 2015
Schoonmaak_praktijk

Tandarts is eindverantwoordelijk voor schoonmaak
Je kunt je praktijk laten schoonmaken door de assistent, de interieurverzorgster die ook je huis poetst, of een gerenommeerd schoonmaakbedrijf. Mogelijkheden genoeg, maar wat komt er allemaal bij de schoonmaak kijken en wat is daarin de rol van de tandarts? Kortom: hoe regel je de schoonmaak van je praktijk?
Als het gaat om het schoonmaken van een tandartspraktijk onderscheidt de richtlijn Infectiepreventie uit 2007 drie verschillende soorten ruimten: kritisch, semi-kritisch en niet-kritisch. Kritisch zijn de behandelkamer, het laboratorium en de ruimte waar instrumenten worden gereinigd en gedesinfecteerd. De toiletten behoren tot de semi-kritische ruimten en de niet-kritische, ofwel openbare ruimten bestaan uit de entree, gang, kantoor en wachtkamer. Ligt het voor de hand al die ruimten door dezelfde persoon op dezelfde manier te laten schoonmaken?
Vera Laupman, deskundig op het gebied van infectiepreventie binnen de tandheelkunde, denkt van niet: “Alles wat zich in kritische ruimten boven de vloer bevindt, dus de unit, tandartsstoel, werkbladen, bovenop de kastjes, lampen en lichtbalken kun je het best door een assistent laten schoonmaken. Een assistent werkt daar vaak zelf met de - dure – apparatuur die er staat en wil daarom in de hand hebben hoe en waarmee er wordt schoongemaakt. Iemand van een schoonmaakbedrijf plaatst misschien wel een ladder tegen jouw dure unit.” Het reinigen van de vloer van kritische ruimten, en de semi- en niet-kritische ruimten kan volgens Laupman wel worden overgelaten aan een schoonmaakbedrijf, op voorwaarde dat de schoonmaker van te voren goed wordt geïnstrueerd.

Vergeten
Dat geldt ook voor de assistent, want juist kritische ruimten hebben plekken die bij het schoonmaken geregeld worden vergeten. Het ophangsysteem van de lamp bijvoorbeeld. “Of”, vult Laupman aan, “het rubber manchet die sommige units hebben. Tussen de ribbels daarvan zit vaak stof.” En zo is er ook het voetpedaal, waaraan je volgens Laupman bij uitstek kunt zien of de assistent oog voor schoonmaken heeft. In de ongeveer honderdveertig tandarts- en mondhygiënepraktijken waar ze de richtlijnen van de Werkgroep Infectie Preventie (WIP) uit 2007 heeft geïmplementeerd, trof ze soms voetpedalen aan die uitgesproken smerig waren. Net als de slangen waarmee het pedaal aangesloten is. “Ter bescherming zit daar vaak een geribbelde mantelbuisslang omheen die veel stof vangt.”
Verder is er ook nog de voet van de stoel. Als patiënten in- en uitstappen, komen ze daar wel eens met hun schoenen tegenaan, waardoor er zwarte strepen op komen. Laupman: “Dat is zonde, als je dat goed bijhoudt, blijft het blinkend schoon. Wat ook vaak vergeten wordt, zijn de plekken achter de snoertjes van apparaten op het werkblad.”
Overigens zijn er zat praktijken waar de kritische ruimten niet door de assistenten worden schoongemaakt, maar door een schoonmaakbedrijf. Zoals door Delfos Schoonmaakservice van Pim Delfos. Tot zijn klanten behoren onder meer twee tandartspraktijken waar hij niet alleen de semi- en niet-kritische ruimten onder handen neemt, ook de behandelkamers. Alleen aan de apparaten komt hij niet, dat laat hij aan de tandarts en assistenten over.
Het schoonmaken van praktijken levert Delfos wel een stukje beroepsdeformatie op: als hij bij zijn eigen tandarts op controle komt, ziet hij van alles wat in zijn ogen onvoldoende schoon is. “Bijvoorbeeld vingerafdrukken op kastjes en vuil op de grond. Dat vind ik er niet netjes uitzien. Als ik bij een praktijk schoonmaak, werk ik preciezer dan wanneer ik thuis schoonmaak. Ramen en deuren van praktijken houd ik extra goed schoon, de toiletten ontkalk ik en voor kranen heb ik een wondermiddel waardoor het in één keer schoon is. Het zit hem in de details. En als je het goed bijhoudt, hoef je er geen uren mee bezig te zijn elke keer.”

Ondergeschoven kindje
Delfos denkt dat tandartsen over het algemeen weinig kaas hebben gegeten van schoonmaken. Ook Laupman vindt dat het huishoudelijk schoonmaken van de praktijk eigenlijk een ondergeschoven kindje is. Het gebeurt maar sporadisch dat ze een praktijk binnenkomt en denkt: ‘hier wordt goed schoongemaakt.’ Laupman denkt dat weinig tandartsen zich met de schoonmaak van hun praktijk bemoeien, omdat ze te druk zijn met andere dingen. Maar je kunt de begeleiding ook laten doen door een praktijkmanager of iemand anders die daar een klik mee heeft, zegt ze. “Als er helemaal geen aandacht wordt besteed aan de niet-kritische ruimten, zul je ook zien dat andere dingen niet gebeuren. De zeef van de afzuigmotor wordt bijvoorbeeld niet geleegd, schoongemaakt of vervangen.”

Eindverantwoordelijk
Of je als praktijk een eigen schoonmaker in dienst neemt of met een schoonmaakbedrijf in zee gaat, hangt van een aantal zaken af. Bijvoorbeeld waar de praktijk is gevestigd en hoe het gebouw eruit ziet. Is het een pand met allerlei hoekjes en grote ramen of is het makkelijker te behappen? “Het maakt niet zoveel uit of je het door een schoonmaakbedrijf laat doen of door iemand die goed snapt hoe je moet schoonmaken”, aldus Laupman.

Een nadeel van het werken met een schoonmaakbedrijf vindt ze dat je dan vaak verschillende medewerkers in je praktijk hebt. Als tandarts moet je zelf eindverantwoordelijk willen zijn, vindt Laupman. Je hoeft dus niet zelf schoon te maken, maar moet wel controleren en uitleggen hoe de schoonmakers het moeten doen. “Ik denk dat het goed is veel tijd te besteden aan een nieuwe schoonmaker door samen om de tafel te gaan zitten en een schema te maken van wat er iedere maand of week schoongemaakt moet worden. Daarnaast is het van belang dat je als tandarts af en toe even meekijkt, vraagt hoe alles gaat en of er bijvoorbeeld nog genoeg schoonmaakmaterialen zijn. Dan heeft de schoonmaker ook het idee dat hij het niet voor niks doet.”
Delfos werkt in tandartspraktijken niet volgens een schema, dat doet hij alleen bij grote instellingen als sporthallen. “Het is ook een kwestie van vertrouwen. Als ik zeg dat de ramen van de binnenkant nodig gelapt moeten worden, zegt de tandarts: ‘Jij bent de schoonmaker, ga je gang.’”

Rol van patiënt
Of je nu kiest voor een schoonmaakbedrijf of alles door de assistenten laat doen, het kan volgens Laupman nooit kwaad als tandarts in de rol van de patiënt te kruipen. “Ga op de plekken zitten waar de patiënt zit, dus op het wachtstoeltje in de behandelkamer, maar ook op de behandelstoel zelf zodat je onder de lamp kunt kijken en onder het tablet. Neem plaats in de wachtkamer en kijk hoe schoon de stoelen zijn. Die zijn soms net zo groezelig als de stoeltjes in de tram. Misschien letten veel patiënten daar niet op, maar ik blijf in zo’n geval staan. De patiënt heeft veel meer verstand van huishoudelijke dan van tandheelkundige zaken, dus de huishoudelijke zullen hem veel eerder opvallen.” Bedenk dat je praktijk je visitekaartje is, zegt Laupman verder. Je wilt dat het schoon is. Met een vies toilet heb je kans dat patiënten weglopen. “Als het wel goed wordt schoongemaakt, blijft de vloerbedekking ook mooier en de muren netter. Het komt uiteindelijk dus ook weer naar je terug.”

Tekst: Laura Jansen; foto’s: Shutterstock

Het juiste schoonmaakbedrijf
Heb je besloten een schoonmaakbedrijf in de hand te nemen? Dan moet je bij de keuze op een aantal dingen letten. Laupman adviseert een gesprek aan te gaan met de leidinggevende, zodat je goed kunt uitleggen hoe jij het wilt hebben. Delfos raadt kleine tandartspraktijken aan met een klein schoonmaakbedrijf in zee te gaan. Waarom? “Hoe groter het bedrijf, hoe minder de kwaliteit. Als ik twintig man in dienst zou hebben, zou ik niet meer de kwaliteit kunnen leveren zoals ik nu doe. Grotere schoonmaakbedrijven willen wel kleine praktijken schoonmaken, maar alleen heel snel, dat werkt natuurlijk niet. Daarnaast vind ik het fijn dat ik met mijn klanten in de loop der jaren een band heb opgebouwd en dat is wederzijds.”

Waar let je op?
Waar moet je bij de schoonmaak van een praktijk precies op letten? Pim Delfos: “Natuurlijk let je er op dat je niets omstoot, want de apparatuur is enorm kostbaar. Verder kijk je naar het onderhoud van de vloer: wat voor vloer is het precies en wat heeft die nodig? Als je een linoleum of marmoleum vloer niet goed sluitend houdt in de was, krijg je vuilvervorming, waardoor je vuil niet goed weg kunt dweilen.”